بررسی و معرفی انواع سازه گلخانه در ایران

بررسی و معرفی انواع سازه گلخانه در ایران راهنمای جامع انتخاب سازه مناسب برای گلخانه‌داری در ایران

اگر تصمیم دارید وارد دنیای حرفه‌ای گلخانه‌داری شوید، یکی از مهم‌ترین انتخاب‌ها در ابتدای مسیر، «نوع گلخانه» است. انتخاب درست سازه گلخانه‌ای می‌تواند تا سال‌ها روی بهره‌وری، میزان هزینه نگهداری، کیفیت محصول و حتی امکان صادرات محصول اثرگذار باشد. در این مقاله، انواع گلخانه‌های متداول در ایران و جهان را با نگاهی علمی، تجربی و کاربردی بررسی می‌کنیم و مزایا، معایب، هزینه‌ها و کاربرد هرکدام را به زبان ساده برایتان توضیح می‌دهیم. تا انتها با پیشران نیرو همراه باشید.

دسته‌بندی کلی گلخانه‌ها

از نظر طراحی و ساختار کلی، گلخانه‌ها به چند گروه اصلی تقسیم می‌شوند:

گلخانه تونلی (Tunnel Greenhouse):

• سازه‌ای قوسی شکل با اسکلت سبک فلزی و پوشش پلاستیکی
• ساده‌ترین و ارزان‌ترین نوع گلخانه
• مناسب برای کشت فصلی یا کوتاه‌مدت مانند سبزیجات یا نشاء
• مقاوم در برابر بادهای ملایم اما حساس در برابر برف سنگین

هزینه ساخت: حدود ۸۵۰ تا ۹۰۰ هزار تومان به ازای هر متر مربع (سال ۱۴۰۴)

مزایا: سرعت ساخت بالا، قیمت مناسب، مناسب برای شروع کسب‌وکار

معایب: دوام کمتر، تهویه طبیعی محدود، مناسب نبودن برای محصولاتی با نیاز رطوبتی خاص

گلخانه فلزی با پوشش پلاستیکی UV:

• متداول‌ترین نوع در ایران برای کشت صنعتی (گوجه، خیار، فلفل)
• اسکلت فلزی گالوانیزه با پوشش نایلون چندلایه ضد UV
• قابلیت نصب تهویه، گرمایش و سیستم هوشمند

هزینه ساخت: ۱٫۲ تا ۱٫۴ میلیون تومان برای هر متر مربع

مزایا: سازگار با شرایط اقلیمی بیشتر مناطق ایران، هزینه ساخت منطقی، قابل توسعه

معایب: نیازمند نگهداری سالانه پوشش، حساس به تگرگ شدید در صورت عدم استفاده از پلاستیک مرغوب

گلخانه پلی‌کربناتی:

• پوشش از صفحات پلی‌کربنات دوجداره با عایق حرارتی مناسب
• ظاهر زیباتر، مقاومت بالا در برابر عوامل جوی
• مناسب برای کشت توت‌فرنگی، زعفران، گیاهان زینتی و دارویی

بررسی و معرفی انواع سازه گلخانه در ایران

هزینه ساخت: ۲ تا ۲٫۴ میلیون تومان برای هر متر مربع

مزایا: کاهش مصرف انرژی، طول عمر بالا، ظاهر مدرن

معایب: گران‌تر بودن صفحات و هزینه تعویض در صورت شکستگی، نیاز به نصب دقیق

گلخانه شیشه‌ای:

• رایج در اروپا، کمتر استفاده‌شده در ایران به دلیل هزینه بالا
• مناسب برای کشت‌های صادراتی و گل‌های خاص زینتی
• اسکلت فلزی یا آلومینیومی با پنل‌های شیشه‌ای ایمن‌شده

0 تا 100 ساخت گلخانه 

هزینه ساخت: حدود ۳٫۵ تا ۴ میلیون تومان برای هر متر مربع

مزایا: نور طبیعی عالی، طول عمر طولانی، دما و رطوبت یکنواخت

معایب: هزینه بسیار بالا، حساسیت بالا به شکستن شیشه، نیاز به تمیزکاری مداوم

گلخانه‌های هوشمند (Smart Greenhouse):

• دارای سیستم اتوماسیون کامل برای کنترل دما، رطوبت، نور، آبیاری و CO2
• معمولاً ترکیبی از سازه فلزی + پوشش پلی‌کربنات یا پلاستیک UV
• قابل کنترل از راه دور با اپلیکیشن یا پنل کنترل داخلی

هزینه ساخت: از ۲٫۵ تا ۴ میلیون تومان در هر متر مربع (بسته به تجهیزات)

مزایا: صرفه‌جویی در انرژی، افزایش عملکرد، کنترل دقیق اقلیم

معایب: هزینه اولیه بالا، نیاز به آموزش برای بهره‌برداری، نگهداری تخصصی

 مقایسه فنی و اقتصادی انواع گلخانه

بررسی و معرفی انواع سازه گلخانه در ایران

هزینه ساخت گلخانه در سال 1404را با پیشران نیرو بررسی کنید.

نکات مهم در انتخاب نوع گلخانه

قبل از تصمیم نهایی به این سوالات پاسخ بدهید:

• بودجه من چقدر است؟
• زمینم در چه منطقه‌ای است (سردسیر؟ گرمسیر؟ بادخیز؟)
• چه محصولی می‌خواهم تولید کنم؟
• بازار هدفم داخلی است یا صادراتی؟
• آیا قصد توسعه در آینده دارم؟

پیشنهاد: اگر تازه‌کار هستید، با گلخانه فلزی ساده شروع کنید و در ادامه سراغ سیستم‌های پیشرفته‌تر بروید.

 نکات طراحی داخلی و نگهداری انواع گلخانه‌ها

هر نوع گلخانه‌ای که انتخاب کنید، طراحی داخلی و نحوه نگهداری آن تأثیر مستقیم بر عملکرد، طول عمر تجهیزات و کیفیت محصول شما دارد. در این بخش، به اصول پایه طراحی داخلی و نگهداری انواع گلخانه‌ها می‌پردازیم:

طراحی مسیرهای عبور:

• عرض مناسب مسیرها برای عبور راحت کارگر یا چرخ دستی (حداقل ۶۰ تا ۹۰ سانتی‌متر)
• سطح سفت و زهکشی‌شده برای جلوگیری از تجمع آب و گل‌آلود شدن فضا

محل قرارگیری گیاهان:

• استفاده از تخت کشت، گلدان، ردیف‌های عمودی یا هیدروپونیک
• رعایت فاصله مناسب بین گیاهان برای نورگیری و تهویه مناسب

تهویه مناسب:

• نصب دریچه‌های سقفی و جانبی در گلخانه‌های فلزی و پلی‌کربنات
• استفاده از فن تهویه برای کنترل دمای داخلی در فصول گرم

نورپردازی مکمل:

• در مناطق با نور کم یا زمستان، استفاده از لامپ‌های رشد (LED یا HPS)

شست‌وشوی پوشش و شیشه‌ها:

• گلخانه‌های شیشه‌ای و پلی‌کربناتی نیازمند تمیزکاری فصلی برای عبور بهتر نور خورشید هستند

کنترل آفات:

• نصب تله‌های زرد چسبنده
• بررسی دوره‌ای برگ‌ها و خاک برای جلوگیری از شیوع آفات گلخانه‌ای

نگهداری تجهیزات:

• سرویس دوره‌ای پمپ‌ها، هیتر، فن و سیستم هوشمند
• چک کردن اتصالات برقی و آبی برای جلوگیری از نشتی یا اتصالی

توصیه: ثبت روزانه شرایط دما، رطوبت، آبیاری و مشاهده وضعیت گیاهان در دفترچه کشت، به بهینه‌سازی عملکرد گلخانه شما بسیار کمک می‌کند.

بررسی و معرفی انواع سازه گلخانه در ایران

 بهترین نوع گلخانه برای هر منطقه ایران

ایران کشوری با اقلیم‌های متنوع است، بنابراین انتخاب نوع گلخانه باید با توجه به شرایط آب‌وهوایی هر استان انجام شود:

• استان‌های سردسیر (همدان، اردبیل، آذربایجان‌ها، کردستان): بهتر است از گلخانه‌های فلزی عایق‌دار یا پلی‌کربناتی استفاده شود که مقاومت بیشتری در برابر برف و یخ‌زدگی دارند.
• استان‌های گرم و خشک (کرمان، یزد، سیستان و بلوچستان): گلخانه‌های تونلی با سیستم مه‌پاش و تهویه قوی پیشنهاد می‌شوند. پوشش UVدار برای مقاومت در برابر تابش شدید ضروری است.
• استان‌های شمالی (گیلان، مازندران، گلستان): به دلیل رطوبت بالا، گلخانه‌های با تهویه خوب و سقف شیب‌دار مناسب‌ترند. استفاده از شیشه یا پلی‌کربنات توصیه نمی‌شود مگر با تهویه دقیق.
• استان‌های مرکزی (تهران، اصفهان، فارس): گلخانه فلزی با سیستم هوشمند، به‌ویژه برای تولید محصولات صنعتی و صادراتی مناسب است.

سودآورترین محصولات گلخانه ای در ایران کدامند؟

الگوهای چیدمان داخلی گلخانه‌های مدرن

چیدمان داخلی گلخانه با توجه به نوع محصول، سیستم کشت و نوع سازه متغیر است. چند الگوی رایج:

الگوی سنتی (تخت کشت زمینی):

• ساده‌ترین نوع چیدمان
• مناسب برای خیار، گوجه، فلفل
• هزینه کم ولی مصرف بالای خاک و آب

کشت گلدانی (Container-Based):

• برای گیاهان زینتی، توت‌فرنگی و سبزیجات
• نیاز به سرمایه‌گذاری بیشتر اما بهره‌وری بالا

کشت عمودی (Vertical Farming):

• ایده‌آل برای گلخانه‌های کوچک یا گران‌قیمت
• مناسب برای تولید انبوه سبزیجات برگی در فضای کم

سیستم NFT و هیدروپونیک:

• مخصوص تولید باکیفیت بدون خاک
• کنترل کامل مواد مغذی
• نیاز به تجهیزات و دانش بیشتر ولی سود بالا

طراحی چیدمان باید بر اساس هدف شما (فروش داخلی یا صادراتی، گل یا سبزی، محصول سریع یا دیر بازده) و ساختار گلخانه انجام شود.

بررسی و معرفی انواع سازه گلخانه در ایران

جهت مشاوره و خرید با کارشناسان پیشران نیرو در ارتباط باشید.

04134445944/ 09144773893